Samen maken de vier deelgebieden Heemskerk tot een aantrekkelijke gemeente om te wonen, te werken en te verblijven.. Heemskerk is een gemeente met bijna 40.000 inwoners. Heemskerk is een rustige woongemeente. Van het bebouwd gebied vormt het woongebied het grootste deel. Dit woongebied bestaat uit verschillende woonwijken, dooraderd door ruime groen- en waterstructuren.

Heemskerk is onderdeel van de regio IJmond (met Velsen en Beverwijk) en grenst daarnaast aan de gemeenten Uitgeest, Castricum en Zaanstad. Heemskerk onderscheidt zich onder andere door haar groene woonwijken. Binnen de dynamische drukke Metropoolregio Amsterdam vervult Heemskerk een rol als rustige woongemeente.

ONTWIKKELINGSBEELD 2040

De omgevingsvisie bevat meerdere pijlers waarin het thema wonen terugkomt.

Pijler: Aantrekkelijk Heemskerk

We streven naar een leefomgeving waarin het voor iedereen aantrekkelijk is om te wonen en te werken. Waar nodig en gewenst bieden we ruimte aan specifieke doelgroepen.

Wie woont er in 2040 in Heemskerk en voor wie gaan we bouwen?

Het aandeel ouderen zal in 2040 groter zijn dan nu. We willen een passende huisvesting voor hen bieden, maar voor een goede balans vinden we het ook belangrijk om onze jongeren en gezinnen aan Heemskerk te binden. Dit bereiken we onder andere door meer woningen te bouwen. Om aan de gemaakte regionale afspraken tegemoet te komen en het huidige tekort in te lopen streven we naar de bouw van circa 1.000 woningen tot 2040. Alleen daar waar dit binnen het dorpse, groene karakter past, streven we naar de bouw van meer dan 1.000 woningen. Zo kunnen we inspelen op nieuwe doorrekeningen, de verwachte bevolkings- en huishoudensgroei en voorzien in een deel van de grote woningbouwvraag die er vanuit de MRA op Heemskerk afkomt. We gaan daarom uit van een woningbouwopgave tussen de 1.000 en 2.000 woningen. Deze willen we allemaal binnen het stedelijk gebied realiseren. 

We richten ons bij nieuwbouw voornamelijk op jongeren, starters en ouderen in één- en tweepersoonshuishoudens. Daarbij zetten we in op een betaalbare woningvoorraad. Voor de sociale huur stemmen we dit af met de corporaties. We willen voornamelijk appartementen en levensloopbestendige woningen realiseren. Hiermee stimuleren we doorstroming van ouderen en voorkomen we dat dure individuele woningaanpassingen nodig zijn om zelfstandig te kunnen blijven wonen. Door doorstroming komen eengezinswoningen beschikbaar voor starters en gezinnen. Daarnaast blijven compacte eengezinswoningen met creatief ruimtegebruik als aanvulling nodig. We zetten in op betaalbaarheid, beschikbaarheid en bereikbaarheid van de woningen met woonlasten die passen bij het inkomensniveau van de inwoners.

Voor het merendeel van de woningbouw willen we als gemeente zelf sterker sturen op locatie en programma. We zien namelijk kansen om met het bouwen van woningen een impuls te geven aan de vitaliteit van wijken en de kwaliteit van het centrum. Het overige deel van de woningen mag tot stand komen op geschikte locaties die vanuit de markt of de samenleving naar voren komen.

Pijler: Levendig Heemskerk

Levendige wijken

Onze wijken zijn vaak eenzijdig qua functie en sociale samenstelling. Daar waar passend, streven we naar meer interactie en menging met passende niet-hinderlijke bedrijvigheid. 

Pijler Karakteristiek Heemskerk

Ons dorpse karakter koesteren

We willen ons dorpse karakter koesteren. Tegelijkertijd hebben we een bouwopgave van minimaal 1.000 woningen tot 2040. Het behouden van een groen en dorps karakter is voor ons maatgevend. We realiseren de bouwopgave daarom alleen op plaatsen waar dit vanuit stedenbouwkundig oogpunt passend is binnen de ruimtelijke opbouw van het groene en dorpse Heemskerk. Dit is maatwerk, waarbij verdichten en verhogen op bepaalde locaties mogelijk kan zijn.

ONTWIKKELINGSBEELD PER DEELGEBIED

Woongebied

Ontwikkelgebieden

In dit deelgebied willen we het grootste deel van onze woonopgave realiseren. Ons groene en dorpse karakter stellen we hierbij voorop. De hoofdgroenstructuur blijft dan ook behouden. Bouwen ten koste van groen stemmen we af op de belevingswaarde van het groen en gaat altijd gepaard met compensatie.

De locaties voor woningbouw willen we zorgvuldig afstemmen op het huidige dorpse en groene karakter en de  stedenbouwkundige opbouw van het woongebied. De woonmilieus ‘villawijken’, ‘jaren ’80 wijken’ en ‘nieuwe woonwijken’ willen we daarom vrijhouden van grootschalige ontwikkelingen. Hier zetten we vooral in op doorstroming zodat bestaande woningen doelmatiger worden benut.

Op locaties waar dit stedenbouwkundig passend is, willen we wél verdichten en iets stedelijkere woonmilieus met hoogbouw realiseren. Hiermee houden we andere locaties dorps en groen. Geschikte locaties in het woongebied zijn het stationsgebied en gebieden langs de hoofdontsluitingswegen waarlangs nu ook al hogere bebouwing aanwezig is.

Daarnaast zoeken we naar mogelijkheden voor herstructurering in delen van de ‘stempelwijken’ en de ‘jaren ‘60/70 wijken’. Hier spelen relatief veel sociale problemen, is weinig differentiatie in woningen en sociale samenstelling, veel corporatiebezit en veel verouderde niet-duurzame bebouwing. Juist daarom willen we hier een impuls geven aan de vitaliteit. Vitaliteit door variatie, verbetering van het sociale en fysieke leefklimaat, woonvormen voor kwetsbare doelgroepen en verduurzaming. Door slim te verdichten willen we de herstructureringsgebieden bij laten dragen aan onze woonopgave. Ook gaan we op deze wijze voor zo min mogelijk conflicten tussen groen en bebouwing. Naast herstructurering van deze woonwijken is het in sommige gevallen passend om via functieverandering bij te dragen aan de woonopgave.   

Tot slot streven we naar een integrale ontwikkeling van het gebied Assumburg - Oud Haerlem - Tolhek waarin op evenwichtige wijze plaats is voor woningbouw en sportvoorzieningen. Hierbij  houden we rekening met allerlei randvoorwaarden op het gebied van archeologie, cultuurhistorie, landschap en natuur. Binnen deze integrale gebiedsontwikkeling streven we naar een stedelijke ontwikkeling van Tolhek. Dit is het laatste binnenstedelijke gebied waar nog ruimte is. Door dit goed te benutten willen we efficiënt omgaan met onze ruimte en andere gebieden dorps en groen houden. In Tolhek is daarom ontwikkeling van diverse stedelijke functies mogelijk in goede relatie tot de gewenste ontwikkeling van zijn omgeving.

Verduurzamingsslag

We streven voor het gehele woongebied naar een verduurzamingsslag van de bebouwing. De verouderde bebouwing in de ‘stempelwijken’ en de jaren ’60/’70 wijken biedt de meeste kansen. Als gemeente willen we bewoners en instellingen stimuleren hun woning of gebouw te verduurzamen en daarbij nauw samenwerken met corporaties. Zowel isolatiemaatregelen als energieopwekking zijn daarbij van belang. Energieopwekking in het woongebied willen we kleinschalig plaats laten vinden door zonnepanelen op daken waar mogelijk ook parkeerplaatsen een rol kunnen vervullen. We werken toe naar aardgasvrije woonwijken en nemen hier als gemeente een stimulerende en faciliterende rol in aan.

Centrum

Vernieuwing bebouwing

We willen ons centrum actief vernieuwen. We streven naar nieuwe, betaalbare appartementen voor ouderen en jongeren boven de winkels en voorzieningen. Deze inwoners hebben het meeste baat bij het wonen nabij voorzieningen. De ondernemers profiteren op hun beurt van de nabijheid van deze inwoners. Vanwege het versnipperde eigendom van onze centrumbebouwing zoeken we hierbij nauwe samenwerking met de grondeigenaren. We nemen als gemeente een sturende rol aan zodat we de focus op jongeren en ouderen in het centrum daadwerkelijk waar kunnen maken.

Behoud van de dorpse schaal van ons centrum is leidend bij deze vernieuwingsslag. We willen daarom dat de centrumbebouwing aansluit op het huidige dorpse karakter. De vernieuwingsslag in het centrum is dan ook in eerste instantie kwalitatief. Met de vernieuwing bieden we namelijk passende huisvesting voor  jongeren en ouderen, vervangen we verouderde bebouwing door duurzamere bebouwing en creëren we een fraaier bebouwingsbeeld. De vernieuwing is pas in tweede instantie kwantitatief. We willen meer woningen in het centrum realiseren als dit stedenbouwkundig passend is binnen het dorpse karakter. Plaatselijke accenten tot vijf bouwlagen, slim gebruik van de bebouwingsstructuur en meervoudig ruimtegebruik moeten hier aan bijdragen. Op die manier zorgen we ervoor dat een deel van de woonopgave ook in ons centrumgebied landt en het woongebied enigszins wordt ontlast.

Winkels en voorzieningen

Te midden van plintvoorzieningen vinden we wonen in de plint geen passende functie. Wonen in de plint staan we daarom alleen toe aan de uiteinden van de uitlopers, van buiten naar binnen, en niet op willekeurige locaties in het midden van een uitloper.

Klimaatbestendige, schone en leefbare omgeving

We willen een levendig centrum dat zich onderscheidt van de rustigere woonwijken. We accepteren daarom dat wonen in het centrum gepaard kan gaan met enige geluidsoverlast en willen hiervoor soepelere normen vaststellen.

Bedrijventerreinen

Woon-werkcombinaties vinden we niet passend op bedrijventerreinen. Evenmin willen we meewerken aan het omzetten van bedrijfswoningen naar reguliere woningen. We gaan juist voor menging van het woongebied met lichte bedrijvigheid in plaats van andersom. We willen op deze wijze maximaal ruimte aan de bedrijven bieden en wonen op het bedrijventerrein is niet het woonmilieu dat we voor Heemskerk voor ogen hebben.

Buitengebied

Landschappelijke kwaliteit

De kwaliteit van ons landschap staat voorop. We willen de huidige karakteristieke kenmerken van het strand- en duingebied, de binnenduinrand en het polderlandschap behouden en versterken. We staan hier geen stedelijke ontwikkelingen toe.

HOE MAKEN WE DE VISIE WAAR? WERKEN MET DE OMGEVINGSVISIE

We vertalen de omgevingsvisie in het instrument programma’s door verschillende onderwerpen en opgaven uit de omgevingsvisie verder uit te werken. Dit kunnen onder andere de volgende programma’s zijn:

Wisselwerking tussen bouwen en groencompensatie

De woningbouwbehoefte en de gewenste groencompensatie kunnen op gespannen voet met elkaar staan. Heemskerk blijft een groene gemeente waar het aantrekkelijk wonen is. Onze hoofdgroenstructuur blijft intact en per deelgebied differentiëren we op de belevingswaarde van het groen. Des te lager de belevingswaarde hoe meer ruimte we bieden voor verdichting en woningbouw. Hoe hoger, hoe meer we eisen op het gebied van groencompensatie. Dit principe werken we uit in het programma.

Woonprogramma

De opgaven op het gebied van wonen in de omgevingsvisie verwerken we in een woonprogramma. De omgevingsvisie en de woonvisie zijn hierbij de basis. Dit programma moet zich onder andere richten op de aanpak van woonwijken en integrale gebiedsvisies. Voorbeelden van wijken waarvan een aanpak moet worden opgesteld zijn Zuidbroek-Oosterwijk en Poelenburg-Oosterzij.

Stationsgebied

Het stationsgebied is aangemerkt als gebied waar verdichting naar een meer stedelijk woonmilieu mogelijk is. Daarbij moet een koppeling komen tussen de ambities en mogelijkheden die de omgevingsvisie biedt enerzijds en de huidige plannen voor ontwikkeling en een beter gebruik van het station anderzijds. Bij de ontwikkeling van het stationsgebied houden we rekening met eventuele hinderaspecten van het railverkeer  zoals trillingen en geluid.